Sektor usług finansowych oraz działalność funkcjonujących na nim podmiotów podlegają ścisłym regulacjom prawnym. Zdarza się jednak, że dochodzi do naruszania interesów klientów. Ich pozycja negocjacyjna jest zwykle słabsza. Z tego względu instytucji mających na celu ochronę interesów klientów w relacji z podmiotami świadczącymi usługi finansowe. Warto poznać zakres działania i zasady korzystania z możliwości, jakie te instytucje oferują.

Rzecznik Finansowy

Na mocy Ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym utworzona została instytucja Rzecznika Finansowego. Została ona powołana w celu wspierania klientów w sporach z podmiotami sektora finansowego. Wsparcie to polega na:

– udzielaniu porad na rzecz klientów,
– interwencjach w instytucjach finansowych oraz innych organach,
– prowadzeniu postępowań polubownych w sporach między klientami a instytucjami finansowymi,
– wspieraniu klientów w trakcie postępowania sądowego przeciw instytucjom finansowym.
Istotną zaletą instytucji Rzecznika Finansowego jest to, że zakres jego kompetencji odnosi się do wszystkich sektorów usług finansowych. Klient może zgłosić się do niego o pomoc na każdym etapie sporu.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK)

Jest centralnym organem administracji rządowej. Uprawniony jest między innymi do występowania w kwestiach ochrony praw konsumentów, także korzystających z usług instytucji finansowych. Ze względu na swój status i uprawnienia, nadane przez Ustawę o ochronie konkurencji i konsumentów, UOKiK może wydać decyzję administracyjną o uznaniu za niedozwolone określonych klauzul, które są stosowane w umowach. A później decyzją administracyjną Prezesa UOKiK zakazać instytucji ich wykorzystywania w relacjach z klientami. Z tego uprawnienia UOKiK wielokrotnie korzystał także w odniesieniu do instytucji finansowych.

Urząd zajmuje się również identyfikowaniem i ograniczaniem praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Należą do nich działania przedsiębiorców sprzeczne z prawem i dobrymi obyczajami w tym zakresie. Ustawa do takich praktyk zalicza między innymi proponowanie klientom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają ich potrzebom. Konsument, Rzecznik Konsumentów, Rzecznik Finansowy lub organizacja konsumencka może złożyć Prezesowi UOKiK zawiadomienie. Dotyczy ono stosowania wzorca umów zagrażającego interesom konsumentów. Każdy może złożyć zawiadomienie, które dotyczy podejrzenia stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. UOKiK ma prawo do wyrażania istotnego poglądu w sprawie dotyczącej ochrony interesów konsumentów i przedstawiania go przed sądem.

Bankowy Arbitraż Konsumencki

Bankowy Arbitraż Konsumencki działający przy Związku Banków Polskich jest uprawniony do prowadzenia postępowań w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich. Został powołany w celu rozstrzygania sporów między konsumentami, którymi są klienci banków, a bankami. Spory arbitrażowe rozpatruje Arbiter Bankowy i Zastępca Arbitra Bankowego. Arbitrażowi podlegają sprawy, w których wartość sporu nie przekracza 12 000 zł, a w przypadku sporów dotyczących kredytów hipotecznych 20 000 zł. Warunkiem wszczęcia postępowania jest wcześniejsze zakończenie procedury reklamacyjnej w banku. Istotne jest to, że orzeczenie Arbitra Bankowego jest dla banku ostateczne i jest on zobowiązany wykonać orzeczenie w ciągu 14 dni. Nie zamyka ono natomiast klientowi możliwości dochodzenia swoich praw w sądzie.

Komisja Nadzoru Finansowego

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) jest jedną z najważniejszych instytucji administracji rządowej, której celem jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku finansowego, jego stabilności i bezpieczeństwa, a także zapewnienie ochrony interesów uczestników rynku finansowego. W szczególności jej zadaniem jest sprawowanie nadzoru nad sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym, instytucjami płatniczymi, instytucjami pieniądza elektronicznego oraz spółdzielczymi kasami oszczędnościowo-kredytowymi. Pełni ona równie ważne funkcje regulujące działalność instytucji finansowych.

Generalnie można powiedzieć, że realizuje ona wiele rodzajów działań o charakterze systemowym. Są one bardzo istotne z punktu widzenia ochrony interesów konsumentów i klientów instytucji finansowych. Jednak w znacznie mniejszym stopniu angażuje się w bezpośrednie działania odnoszące się konkretnych jednostkowych spraw dotyczących sporu między klientem, a instytucją finansową.

W tym zakresie przyjmuje indywidualne informacje dotyczące nieprawidłowości w funkcjonowaniu nadzorowanych przez nią podmiotów. Są one wykorzystywane do analizy praktyk rynkowych i podejmowania działań mających na celu eliminowanie przypadków naruszeń przepisów lub interesów klientów, jednak nie podejmuje interwencji w przypadku konkretnych skarg czy sporów. Przedstawiciele KNF mogą występować w postępowaniach sądowych w konkretnych sprawach, jednak na ogół wtedy, kiedy dotyczą one interesów zbiorowych klientów. Przewodniczącemu KNF przysługują uprawnienia prokuratora w sprawach cywilnych wynikających ze stosunków związanych z obrotem na rynku finansowym albo dotyczących podmiotów działających na tym rynku. W sprawach dotyczących przestępstw związanych z funkcjonowaniem rynku finansowego przewodniczącemu KNF przysługują prawa pokrzywdzonego w postępowaniu karnym.

Zaufanie?

Podmioty świadczące usługi finansowe, a w szczególności banki, uznaje się za instytucje zaufania publicznego. Jednak praktyka niejednokrotnie odbiega od tego ideału. Niektóre z nich, kierując się nadmiernym dążeniem do osiągania zysków, stosują praktyki nieetyczne i nieuwzględniające uzasadnionych interesów swoich klientów. Na tym tle dochodzić może do sporów, w których klienci znajdują się na słabszej pozycji. Dlatego też, oprócz precyzyjnych uregulowań prawnych, konieczne jest wsparcie klientów instytucji finansowych w dochodzeniu swoich praw. Taką funkcję spełnia obecnie wiele powołanych do tego instytucji. Warto z tworzonych przez nie możliwości korzystać w przypadkach, w których klient ma poczucie, że jego interesy zostały naruszone.

Źródło Bankier.pl